Profilaktyka uzależnień – jak ją rozumieć? Cz. II

Joanna Szymańska postuluje stosowanie nowej klasyfikacji poziomów profilaktyki, która jest upowszechniana na terenie Unii Europejskiej od 2005 roku. Opiera się na zmodyfikowanym, tradycyjnym podziale i od 2003 roku obowiązuje na terenie USA, po otrzymaniu akceptacji przez The Center for Substance Abuse Prevention (Centrum Profilaktyki Uzależnień). Warto zaznaczyć, że prezentowany podział teoretyczny jest stosowany w Narodowym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015 opracowanym przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Klasyfikacja opiera się na trzech stopniach:

• profilaktyka uniwersalna; jej odbiorcami jest cała niezdiagnozowana populacja. Opiera się na uczeniu najważniejszych umiejętności społecznych
  i psychologicznych, a także dostarczaniu wiedzy. Celem jest ograniczenie czynników ryzyka i zapobieganie różnym przypadkom zachowań ryzykownych.
• profilaktyka selektywna; przeznaczona jest dla grup zwiększonego ryzyka, gdzie jednostki ze względu na szczególne warunki życiowe są zagrożone występowaniem problemów i zaburzeń. Dotyczy to dzieci alkoholików, wychowanków placówek wychowawczych, przysposobionych, uczniów z problemami szkolnymi, bezdomnych, a także osób podlegających działaniu licznych czynników ryzyka. Opiera się o dostosowane do indywidualnych potrzeb działania profilaktyki uniwersalnej.
• profilaktyka wskazująca; skierowana jest do osób, u których występują niepokojące zachowania – objawy dysfunkcji, które pochodzą z grup zwiększonego ryzyka. Do głównych objawów należą: upijanie się, częste wagary, a także dowody pojawienia się poważnych problemów, do których należą kłopoty z policją i w rodzinie.  Poprzez indywidualną diagnozę przyczyn oraz interwencję mogącą obejmować także środowisko rodzinne dąży się do ograniczenia czasu trwania dysfunkcji. Nie jest jednak jeszcze terapią.

Należy zwrócić uwagę, na prawidłowości wnikające z zaprezentowanego schematu. Podejmowane działania, w zależności od poziomu, czy kategorii profilaktyki różnią się od siebie intensywnością i czasem trwania. Im głębszy poziom, tym działania są bardziej intensywne i dłuższe, a także ogranicza się liczba odbiorców.