PATOLOGICZNY HAZARD
Czym jest patologiczny hazard?
W języku polskim słowo hazard to „ryzykowne przedsięwzięcie, którego wynik zależy wyłącznie od przypadku”.
Czym innym jest uczestniczenie w grze losowej z określonym przez siebie limitem pieniędzy obracanych w grze i zakończeniem jej niezależnie od wyniku, a czym innym – uzależnienie od hazardu, czyli sytuacja, kiedy ta „zabawa” doprowadza do powstawania problemów życiowych, zaś człowiek uzależniony od hazardu, mimo że zdaje sobie sprawę z kłopotów, nie zaprzestaje grania.
Patologiczny hazard (inaczej: hazard przymusowy) został włączony do 10. Rewizji Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) w rozdziale piątym „Zaburzenia Psychiczne i zaburzenia zachowania”, w podrozdziale „Zaburzenia nawyków i popędów”. Według wyżej wymienionej klasyfikacji patologiczny hazard to cykliczne działanie bez określonej, rozsądnej motywacji, niepoddające się kontroli i przeważnie szkodzące zarówno pacjenta, jak i innym ludziom.
Chorobę tę określa się jako „działania powiązane z popędem do działania”. Tym, co popycha uzależnionego do grania, jest potrzeba doznawania silnych emocji. Ich moc wzrasta wraz z wygraną. Przegrana natomiast osłabia poczucie szacunku do własnej osoby i zmniejsza poczucie kontroli, tj. wywołuje chęć odrobienia straty. Odzyskanie komfortu jest – w poczuciu gracza – możliwe tylko poprzez kontynuację gry.
Paradoksalnie większość uzależnionych graczy więcej satysfakcji czerpie z przegranej niż z wygranej. W przypadku przegranej mabowiem „realny” powód do kolejnej gry. W rezultacie uzależniony nie potrafi przerwać gry, bez względu na stan portfela. Co ważne, czas od rozpoczęcia gry do utraty kontroli nie jest jednorodny: mogą to być miesiące, ale także całe lata…
Do najpopularniejszych gier hazardowych zaliczamy:
- automaty do gry (tzw. jednoręki bandyta),
- ruletka, bingo
- gry w karty (poker, Black Jack)
- wyścigi konne czy wyścigi psów
- internetowe gry hazardowe, w których korzysta się można z kart kredytowych
- totolotek
- konkursy audiotele
- loterie
Nawet osoby grające w „bezpieczniejsze” gry typu totalotek czy audiotele mogą całkowicie stracić kontrolę nad swoimi emocjami. Gdy chęć zysku i napięcie typowe dla gier przeważa nad rozsądkiem, grający zaczynają częściej „inwestować” w tego typu gry.
Fazy powstawania i rozwoju uzależnienia:
- faza zwycięstw: okazjonalne granie, marzenia wokół ogromnych wygranych, stopniowe zwiększenie częstotliwości grania i stawek, chęć powtórzenia „wielkich wygranych”, fałszywe poczucie „dobrej passy”
- faza strat: większe kwoty i ogromne straty, zaciąganie kredytów, próby odegrania się, przeznaczanie wygranej na spłaty pożyczek, ukrywanie problemu, nieustanna wiara w powtórzenie sukcesów
- faza desperacji: izolacja od bliskich i przyjaciół, utrata miejsca pracy, panika wynikająca z rosnących zobowiązań, próby przestępstwa, wyczerpanie emocjonalnego, poczucie winy, wyrzuty sumienia, depresja, lęk, bezradność
- faza utraty nadziei: rozpad związku, poczucie pustki, braku nadziei na poprawę, myśli bądź próby samobójcze, wejście w inne uzależnienie np. od alkoholu, leków
Czy jesteś uzależniony od hazardu?
Przeprowadź autodiagnozę.
- Czy przez uprawianie hazardu traciłeś czas przeznaczony na pracę i szkołę?
- Czy przez hazard Twoja rodzina stała się nieszczęśliwa?
- Czy uprawianie hazardu wpłynęło na Twoją reputację?
- Czy czułeś wyrzuty sumienia po grze?
- Czy przez hazard próbowałeś spłacić zobowiązania?
- Czy grania spowodowało obniżenie Twoich ambicji?
- Czy po przegranej miałeś potrzebę kontynuowania gry, by odrobić stratę?
- Czy po wygranej czułeś przymus grania dalej?
- Czy uprawiałeś hazard aż do ostatniej złotówki?
- Czy brałeś pożyczki, by grać?
- Czy sprzedałeś coś, by grać?
- Czy bywałeś niechętny do wydania „hazardowych wygranych” na normalne wydatki?
- Czy gra powodowała, że zaniedbywałeś dobrobyt Twojej rodziny?
- Czy uprawiałeś hazard dłużej niż planowałeś?
- Czy grałeś, by uciec pod problemów?
- Czy dokonałeś nielegalnego czynu, by sfinansować hazard?
- Czy hazard sprawił, że miałeś kłopoty ze snem?
- Czy miałeś pragnienie, by świętować jakieś szczęśliwe wydarzenie przez wielogodzinną grę?
- Czy brałeś uwagę autodestrukcję lub samobójstwo w wyniku Twojego hazardu?
- Czy kłótnie, rozczarowania lub frustracje wywołują w Tobie impuls do grania?
Uwaga: Większość osób, które są uzależnione od hazardu, odpowiada twierdząco na co najmniej siedem pytań.
Kryteria uzależnienia od hazardu (wg klasyfikacji ICD-10):
- skoncentrowanie wokół hazardu lub zarabiania pieniędzy na grę;
- przeznaczanie na grę więcej pieniędzy niż pierwotnie planowano;
- potrzeba zwiększenia częstotliwości i stawki zakładów;
- niepokój w sytuacjach ograniczenia hazardu;
- powroty w miejsca, gdzie doszło do dużej przegranej, by odrobić stratę;
- podejmowanie prób kontroli uzależnienia;
- rezygnowanie z dotychczasowych przyjemności na rzecz hazardu,
- uprawianie hazardu dla uzyskania korzyści społecznych;
- kontynuowanie hazardu mimo braku możliwości spłaty zobowiązań.
Leczenie uzależnienia od hazardu
Ze względu na specyfikę uzależnienia osoby uzależnione od hazardu biorą udział w tym samym programie, w którym uczestniczą osoby uzależnione od substancji psychoaktywnych. W naszym ośrodku prowadzimy spotkania poświęcone problemom specyficznym dla tego uzależnienia. Szczegółowy program znajduje się w zakładce program terapii.
Terapia ta obejmuje:
- program Psychoterapii Podstawowej – 4 tygodnie;
- program Psychoterapii Podstawowej z elementami terapii pogłębionej – 6/8 tygodni.