Nawroty w uzależnieniu. Każdy nawrót choroby zaczyna się od niedostrzegalnych zmian w sposobie myślenia – powrót do starych wzorców, do dawnych zachowań, postaw, a efektem końcowym może być sięgnięcie po środek psychoaktywny lub inne destrukcyjne zachowania. Jak do tego nie dopuścić?
Proces nawrotu choroby powoduje złe samopoczucie, odczuwanie cierpienia przez osobę trzeźwiejącą. Planowanie zapobiegania nawrotom choroby jest istotną częścią programu terapii
Jak rozpoznać nawroty choroby?
Typowe źródła nawrotów choroby to:
•długotrwały stres, konflikty z otoczeniem,
•nuda, spadek motywacji, obniżenie ambicji,
•skrywanie niezadowolenia z życia na trzeźwo,
•pustka duchowa, poczucie bezsensu,
•euforyczne wspomnienia z czasów zażywania,
•depresja, użalanie się nad sobą,
•reaktywacja zaprzeczania („A może ja wcale nie jestem uzależniony?”).
Czy da się z tym walczyć?
Wraz z zakłóceniem procesu trzeźwienia zaczyna się proces nawrotu. Nawrót choroby jest procesem, nie dzieje się nagle. Proces nawrotu choroby powoduje złe samopoczucie, odczuwanie cierpienia przez osobę trzeźwiejącą. Planowanie zapobiegania nawrotom choroby jest istotną częścią programu terapii. Rozpoznanie zagrożenia ułatwiają następujące strategie interwencyjne:
1. Edukacja – zebranie wiedzy na temat nawrotów w chorobie oraz sposobów zapobiegania, radzenia sobie;
2. Stabilizacja – odzyskanie kontroli nad własnymi emocjami, pamięcią, myślami, zdolnością oceniania i zachowaniem po przetrwaniu nawrotu choroby – analiza własnego wpływu na proces nawrotu dokonana wspólnie z terapeutą;
3. Sporządzenie własnej listy sygnałów ostrzegawczych – zmiany zachowania, myśli, postaw mogących świadczyć o nawrocie. Opracowanie planu rozpoznawania oraz postępowania w takich sytuacjach – jak można sobie poradzić zanim straci się kontrolę. Pomocne okazuje się też włączenie osób bliskich do udziału w rozpoznawaniu sygnałów i nauczenie ich, jak mogą towarzyszyć w procesie zdrowienia;
4. Pisanie dzienniczka uczuć, praktykowanie samooceny – codzienna analiza własnego samopoczucia, emocji, osiągnięć, wykonanych obowiązków;
5. Awaryjny plan powstrzymywania nawrotu choroby – lista z numerem telefonu do osoby mogącej interweniować (terapeuta, trzeźwi znajomi); miejsce, do którego należy się bezzwłocznie udać (kojarzące się z bezpieczeństwem – poradnia uzależnień, ośrodek, dom);
6. Każda osoba uzależniona ma inne zagrożenia, zwane wyzwalaczami, mogą być to miejsca kojarzące się z zażywaniem, muzyka, nuda, spotykanie nietrzeźwych ludzi – ważna jest świadomość i rozpoznawanie ich.
Istotną kwestią w procesie trzeźwienia jest uczestniczenie w grupach wsparcia, meetingach (Wspólnota AA, grupy prowadzone w poradniach uzależnień, punktach konsultacyjnych, ośrodkach). Często są to bezpłatne miejsca, gdzie można przyjść w trudnym dla siebie momencie i poprosić o wsparcie, wysłuchanie, poradę. Nie warto stawiać sobie za cel samodzielnego poradzenia sobie z chorobą i nawrotami!!!
Autor: Anna Baran Pracownia Rozwoju Osobistego i Psychoterapii, www.psychoterapeutyczni.pl