2 marca 2016
Comments off

Cele profilaktyki uzależnień zostały scharakteryzowane przez Z. Gasia. Są nimi:

  • Rozpowszechnienie prawdziwych i realnych informacji o zjawisku, którego profilaktyka dotyczy.
  • Kształtowanie świadomych wzorców konsumpcyjnych.
  • Kształtowanie umiejętności interpersonalnych, samooceny i samodyscypliny.
  • Rozwijanie umiejętności interpersonalnych, a szczególnie umiejętności empatii, współpracy, komunikowania się, rozwiązywania konfliktów.
  • Rozwijanie umiejętności podejmowania decyzji oraz rozwiązywania problemów, obejmujących między innymi zdolność do wybierania pozytywnych, a nie negatywnych stylów życia.
  • Rozwijanie związków z grupą społeczną i poczucia odpowiedzialności za grupę, do której jednostka należy (rodzina, lokalna społeczność, klasa).
  • Rozwijanie dojrzałej odpowiedzialności jako właściwego wzorca ról do naśladowania przez innych (obejmujący np. styl życia, postawy wobec używania środków odurzających).
  • Rozwijanie środowiska rodzinnego, społecznego i środowiska pracy, które podniosłoby jakość życia wszystkich jego członków.
  • Kształtowanie reguł prawnych i publicznych tak, by były zgodne z ludzkimi potrzebami i wspierały pozytywne style życia.
  • Umożliwianie wczesnego rozpoznania, diagnozowania zagrożeń oraz rozwijania strategii przeciwdziałania, bazujących na znajomości przyczyn szkodliwych uwarunkowań[1].

Przedstawione informacje można scharakteryzować przeciwstawiając 2 modele profilaktyki: tradycyjny i współczesny:

MODEL TRADYCYJNY MODEL WSPÓŁCZESNY
CEL
Zwalczanie patologii Promocja zdrowia
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA
Uświadamianie skutków używania środków uzależniających Sięganie do przyczyn używania środków uzależniających
SPODZIEWANE EFEKTY
Wiedza o skutkach używania środków uzależniających i negatywna postawa wobec ich używania Umiejętność odmawiania. Poczucie własnej wartości. Uporządkowania systemu wartości. Umiejętności społeczne. Wiedza o uzależnieniach. Osobiste zaangażowanie
FORMA ODDZIAŁYWAŃ
Jednostronny przekaz i bierny odbiór Dialog i aktywne uczestnictwo
CZAS I ZAKRES ODDZIAŁYWAŃ
Sporadyczne akcje wśród nastolatków Systematyczne działania wśród dzieci i młodzieży
REALIZATORZY
Prelegenci i specjaliści Nauczyciele i liderzy młodzieżowi
RODZAJ SUBSTANCJI
Alkohol, papierosy lub narkotyki Wszystkie środki uzależniające
KONTROLA EFEKTÓW
Niewymagana Wymagana

Tabela 2: Ewolucja programów profilaktycznych[2]

 

Profilaktyka uzależnień jest szczególnie istotną kwestią społeczną, co potwierdzają najważniejsze dokumenty na szczeblu kraju i umowy międzynarodowe. Obecnie, wartościowe oddziaływania postrzegane są odmiennie niż wcześniej. Zdecydowanie odchodzi się od akcji i prelekcji prowadzonych przez zaproszonych specjalistów na rzecz stałych działań na terenie placówek opiekuńczych, wychowawczych, resocjalizacyjnych
i przede wszystkim szkół. Kluczowymi do osiągniecia sukcesu w dziedzinie zapobiegania uzależnieniom pozostają działania sprzyjające budowaniu przekonań i systemu wartości
u młodych ludzi, umiejętności odpierania presji społecznej, rozwijaniu postaw osobistego zaangażowania i trenowania ważnych umiejętności życiowych oraz społecznych.

[1] Z. Gaś, Profilaktyka…, 

[2] Źródło: K. Ostaszewski., Tradycyjne i współczesne programy profilaktyki uzależnień, „Serwis informacyjny. Narkomania”, 1996, nr 5.