Niezbędne jest określenie strategii profilaktycznych wykorzystywanych do prowadzonych działań. Należą do nich:
- strategie informacyjne – ich celem jest dążenie do umiejętności podejmowania racjonalnych decyzji przez jednostki, w drodze wyboru opartego o adekwatne informacje na temat skutków zachowań ryzykownych. Głównym założeniem tych strategii jest przekonanie, że przyczyną istnienia takich zachowań jest mała wiedza, szczególnie młodych ludzi, w zakresie mechanizmów powstawania i następstw palenia tytoniu, picia alkoholu, brania narkotyków czy aktywności seksualnej. Strategie informacyjne przez wiele lat działalności profilaktycznej stanowiły bazę stosowanych metod. Obecnie jednak uważane są za mało skuteczne.
- strategie edukacyjne – służą rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych
i społecznych, takich jak radzenie sobie ze stresem, rozwiązywanie konfliktów, opieranie się naciskom otoczenia, czy nawiązywanie nowych kontaktów. Podstawowym założeniem tych strategii jest przekonanie, że zachowania ryzykowne są następstwem braków w obszarze powyższych umiejętności. Deficyt w zakresie kompetencji społecznych jest rekompensowany substancjami chemicznymi w celu uniknięcia frustracji i stresu. Strategie te opierają się
o ćwiczenia właściwego komunikowania się, relaksacji i odraczania reakcji emocjonalnych. - strategie alternatyw – u jej podstawy leży założenie, że wśród motywów korzystania z używek najważniejszymi są nuda i brak możliwości realizowania potrzeby aktywności, rozwoju zainteresowań oraz podnoszenia samooceny. Wobec powyższego działaniami w obrębie tych strategii będą możliwości angażowania się w działalność pozytywną: sportową, społeczną, czy artystyczną. Miejscami skupionymi na tworzeniu atrakcyjnych zajęć mogą być kluby sportowe, koła zainteresowań, tetry, harcerstwo, czy zespoły muzyczne.
- strategie interwencyjne – są działaniami głębszymi niż poprzednio opisane i są zastrzeżone dla drugiego i trzeciego poziomu profilaktyki. Ich podstawowym celem jest pomoc osobom mającym trudności w identyfikowania i rozwiązywaniu problemów, a także wspieranie w kryzysie. Są to działania silnie zindywidualizowane.
- strategie zmniejszania szkód – to działania oparte o profilaktykę trzeciego rzędu. Dotyczą sytuacji, w których zawiodły wcześniejsze oddziaływania interwencyjne, terapeutyczne i resocjalizacyjne. Skierowana jest do osób uzależnionych z długim stażem, prostytutek, czy recydywistów, którzy nie mogą, bądź nie chcą zrezygnować z zachowań ryzykownych. W związku z uzasadnionym przypuszczeniem, że osoby do których skierowane są te strategie nie zrezygnują z niebezpiecznych zachowań, to należy przedsięwziąć kroki sprzyjające zmniejszaniu realnego zagrożenia.