Nadużywanie alkoholu w przypadku dzieci i nieletnich to każde jego spożycie, niezależnie od ilości. Jest to sytuacja nadzwyczaj szczególna, ponieważ picie alkoholu przez nastolatki w ilościach nieszkodliwych dla osób dorosłych, może prowadzić do zakłócenia przebiegu procesów rozwojowych i zaburzyć życie. Bez wątpienia utrudnia ono zdolność do uczenia się, zapamiętywania i logicznego myślenia, jest więc źródłem trudności w nauce i przeszkadza w dalszej edukacji i karierze zawodowej.
Młody człowiek korzystający z alkoholu naraża się na opóźnienie dojrzewania społecznego i emocjonalnego, co jest częstym powodem braku umiejętności radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania problemów i konstruktywnego spędzania wolnego czasu. Oczywisty wydaje się być fakt, że nastolatki pijący alkohol są szczególnie narażone
na poważne szkody związane z wypadkami, ryzykowane zachowania seksualne
oraz konflikty z prawem. Autorka popiera listę powyższych zagrożeń analizą wyników badań europejskich ESPAD z lat 1995-2007, zgodnie z którymi najczęstszymi problemami, których doświadczyła młodzież w związku z piciem alkoholu były: kłótnia, bądź sprzeczka z rodzicami, problemy z przyjaciółmi, wypadek lub uszkodzenie ciała, przepychanki
i bójki.
Lidia Cierpiałkowska i Michał Ziarko wyróżniają kilka form nadużywania alkoholu. Należą do nich upicie typowe, powikłane i patologiczne. Pierwsze z nich prowadzi poprzez fazę uspokojenia do zaśnięcia, natomiast dwa pozostałe mają już bardzo zindywidualizowany charakter i są zależne od wielu czynników. Występują w formie krótkotrwałej i przemijającej psychozy, albo gwałtownych zachowań agresywnych.
Nie ulega najmniej wątpliwości, że nadużywanie alkoholu oraz długotrwałe jego używanie prowadzi do wielu negatywnych konsekwencji w kilku dziedzinach życia człowieka:
- fizycznej, poprzez schorzenia somatyczne,
- psychicznej, w związku z występowaniem skomplikowanych zaburzeń
i nieodwracalnych zespołów otępiennych, - społecznej, na skutek ponoszonych i wyrządzanych szkód.
Należy zwrócić uwagę, że do szkód zdrowotnych, poza powszechnie znanymi chorobami układu krążenia, pokarmowego i oddechowego zalicza się także zauważalne, negatywne konsekwencje dla życia erotycznego i seksualnego. Wśród możliwych zburzeń psychicznych najczęściej występują zaburzenia nastroju, a także zespół stresu pourazowego. Kwestia szkód społecznych odnosi się przede wszystkim do życia rodzinnego i związkowego osób nadużywających alkoholu[2].
Alkohol jest substancją wywołującą wiele sprzeczności i nieporozumień wśród specjalistów na całym świecie. Bez wątpienia, żadna inna substancja psychoaktywna dotąd nie wymagała tak wielu procesów legislacyjnych dotyczących kontrolowania jej sprzedaży, czy promowania. Pomimo tego, że alkohol jest substancją psychoaktywną, narkotyczną, można go legalnie nabyć w bardzo rozbudowanej sieci sprzedaży niemalże w każdym zakątku świata. Bez wątpienia największym zagrożeniem, a jednocześnie wspólną cechą dla wszystkich modeli picia alkoholu o znamionach nadużywania jest złudzenie, że alkohol poprawia nastrój i rozwiązuje problemy.
[2] L. Cierpiałkowska, M. Ziarko, Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie
i Profesjonalne, Warszawa 2010, s. 59.